Nazwa Przegędzy nie posiada jasno skrystalizowanej etymologii. Badacze dziejów regionu najczęściej określają ją jako topograficzną przyjmując, iż oznacza miejsce nierówne, trudne do przebycia. Pojawiają się jednak również hipotezy wywodzące nazewnictwo miejscowości od skały w kształcie górskiego siodła [pergy(b)ni:przegub(a)] lub staropolskiej formy czasownikowej „gędzić”, w znaczeniu „grać na instrumencie”.
Na przestrzeni wieków w źródłach historycznych zostały zamieszczone następujące formy: Przegynie (1480 r.), Prziegenda (1531 r.), Przigencze (1614 r.), Przegancza
(1687 r.), Brzegandza (1736 r.).
Miejscowość została umieszczona wśród kilkudziesięciu wsi uiszczających dziesięcinę na rzecz Kolegiaty św. Krzyża w Opolu. Sam kościół do rangi kolegiackiej został podniesiony w latach 30. XIII wieku, ale wykaz zobowiązań poszczególnych osad znany jest dopiero z XVII-wiecznego transumptu.
Systematycznie zmieniała się liczba mieszkańców wsi. W średniowieczu zamieszkiwało ją zaledwie 9 kmieci. Jednak już od XVI do XVIII wieku ilość mieszkańców utrzymywała się na stałym poziomie 50-70 osób. Gwałtowny wzrost – w związku z procesem industrializacji na Śląsku – nastąpił w pierwszej połowie XIX wieku. W 1818 r. mieszkało tutaj 130 osób. Według zaś spisu z 1910 r. Przegędzę zamieszkiwało 755 mieszkańców.
Sama miejscowość u zarania swoich dziejów była znacznie bardziej przesunięta na południe – w dolinie potoku Przegędza – a zmianę jej lokalizacji tradycja ludowa wiązała z najazdem mongolskim. Tutaj też obecnie znajduje się śródleśny przysiółek Kanertowiec, na którym do 1852 r. istniał najstarszy z miejscowych młynów wodnych (tzw. młyn Korusa).
Zwyczajowe nazwy własne posiadają również inne części osady (m.in. Brzeziny, Goj, Kielnik, Koczyca,Koraba)
Od początku swojego istnienia wieś znajdowała się pod bezpośrednim zwierzchnictwem książąt opolsko-raciborskich.
W 1532 r. Przegędza, razem z 25 okolicznymi osadami została włączona w struktury rybnickiego państwa stanowego, zarządzanego m.in. przed Hohenzollernów i Sedlnitzkich.
W 1632 r. dominium przeszło na własność Wacława Euzebiusza Lobkowitza. Kolejnymi nabywcami majątku zostali August Haugwitz i Jan Bernard Praschma. Ostatnimi właścicielami rybnickiego państwa stanowego byli Węgierscy. W 1788 r. Antoni Węgierski za sumę 400 tys. talarów sprzedał majątek Fryderykowi Wilhelmowi II. Tym samym zarządcą dóbr została Królewska Izba do Spraw Wojen i Domen Państwowych. W rok później włości uznano za bezpośrednio zależne od króla, tj. immediatowe.
Dominującym zajęciem mieszkańców wsi pozostawało rolnictwo. Osadę otaczały również rozległe dąbrowy, z których żołędzie wykorzystywano jako paszę dla trzody chlewnej. Bogactwem naturalnym Przegędzy pozostawały liczne stawy, z których ryby dostarczano na stoły panów rybnickich. W miejscowych akwenach wodnych występował też licznie orzech wodny karyncki (kotewka), którego nasiona wykorzystywano do celów konsumpcyjnych.
W 1863 r. na terenie Przegędzy wybudowano pierwszą szkołę. Obecny budynek natomiast wzniesiono w latach 60. XX wieku.
W 1912 r. założono tutaj chór mieszany Polonia, który z przerwami działał do lat 50. ubiegłego stulecia. Mieszkańcy miejscowości czynnie brali udział w powstaniach śląskich. Podczas drugiego w nich została ostrzelana leśniczówka na przysiółku Szczotki i zginął 20-letni powstaniec. Podczas plebiscytu w 1921 r. 359 przegędzan opowiedziało się za przyłączeniem do Polski; a tylko 36 za pozostawieniem w granicach Niemiec.
Anna Gudzik